هر چه عکس به موضوع نزدیک تر باشد، موفق تر است
عکاسی برایش از زمان تحصیل در رشته معماری دانشگاه تهران آغاز شد. از عکاسان فعال در دوران جنگ ایران و عراق بود و فعالیت حرفه ای اش را با همکاری با آژانس عکاسی VU آغاز کرد. در سال ۱۹۹۷ به خبرگزاری آسوشیتدپرس پیوست و هم اکنون هم دبیر عکس بخش حوزه کشورهای خلیج فارس این آژانس است.
او کامران جبرئیلی است؛ کسی که داوری بخش عکس هشتمین جشنواره عکس خبری دوربین.نت را بر عهده داشته. جبرئیلی علیرغم فرصت اندکی که داشت، در جلسات داوری شرکت کرد و خوشبختانه توانست در جلسه دوم داوری هم حضور یابد.
امسال نخستین سالی است که شما به عنوان یکی از داوران هشتمین جشنواره عکس خبری دوربین.نت انتخاب شده اید. با توجه به این موضوع عکس های ارسال شده به جشنواره را چطور ارزیابی می کنید؟ و فکر می کنید که عکس ها در چه سطحی قرار دارند؟
عکس های خوب، زیاد بود. در روند داوری هم گفتم که با توجه به حدود 2 هزار عکسی که مورد داوری قرار دادیم، عکس های خوب زیادی دیدم.
اگر بخواهید مقایسه ای بین عکس های ارسال شده به جشنواره های مختلف داشته باشید، در مقایسه این عکس ها و عکس های جشنواره های دیگر به چه نکاتی اشاره می کنید؟
به هر حال من مدت هاست که در ایران داوری نداشته ام و نمی توانم به طور دقیق چنین مقایسه ای را انجام دهم. با توجه به این موضوع که بیشتر شرکت کنندگان در جشنواره، عکاسانی هستند که حرفه ای نیستند و کار اصلی شان هم عکاسی نیست، عکس ها را خوب ارزیابی کردم. کیفیت نمایشگاه و عکس های ارسالی خوب بود. به هر حال می شد در بخش هایی اختلاف سطح را بین عکس های عکاسان شناخته شده و عکاسانی که آماتور هستند، تشخیص داد.
عکس ها را بر اساس چه معیارهایی داوری کردید؟
این یک موضوع کلی است. هر داور به سهم خودش و بر اساس همه تجربیاتی که در طی سال ها کسب کرده و همچنین استنباطی که از عکس خوب دارد، عکس ها را داوری می کند. ذهنیات داور، تجربه اش، تعداد عکس هایی که مشاهده کرده، تعداد عکس هایی که به ثبت رسانده و … در این زمینه تاثیرگذارند. طبیعتا اولین معیار در داوری، دیدن یک عکس خوب است. این که عکس ترکیب بندی خوبی داشته باشد و ارتباط مشخص تری با موضوع داشته باشد، در کنار عواملی مثل نور خوب و … معیارهایی برای داوری هستند.
در جلسات داوری، گاهی اختلاف نظرهایی وجود داشت درباره این که یک عکس خوب است، یا این که چقدر با دسته بندی عکس مطابقت دارد. در این باره توصیح می دهید؟
طبیعتا هر عکسی که بتواند با نوع دسته بندی که در آن قرار گرفته، ارتباط برقرار کند، موفق تر است، ضمن این که باید استانداردهای عکس خوب را هم دارا باشد. گاهی موضوعاتی وجود دارد که به سختی در دسته بندی جشنواره ها قرار می گیرد. گاهی بحث سلیقه مطرح می شود. گاهی عکس ها با دسته بندی ها ارتباط صد در صد ندارند. در جلسه داوری هم هر داور بنا به تجربه، درک و حساسیت هایش نسبت به بقیه اختلاف نظر داشت. عکسی که در نشریات چاپ می شود، گاهی هیچ ارتباطی با موضوع ندارد. اما واقعیت این است که هر چه عکس به موضوع نزدیک تر باشد، موفق تر است.
به نظر شما کدام بخش قوی تر بود؟
می توانم بگویم بخش تک عکس اجتماعی خوب بود. در مجموعه های مستند اجتماعی، یکی- دو مجموعه کاملا متفاوت وجود داشت. می شد فهمید عکاس وقت بیشتری برای ثبت عکس ها گذاشته، سختی بیشتری را متحمل شده و قطعا برای متقاعد کردن سوژه ها برای عکس گرفتن تلاش کرده. در این بخش عکس هایی را دیدم که ثبت آن ها ساده نیست. طبعا عکاس طوری با سوژه ها برخورد کرده که سوژه ها فارغ از حضور دوربین، زندگی عادی خود را داشته اند. در بخش اقتصاد هم با یکی- دو مورد مواجه شدم که عکس ها مانند بقیه عکس ها نبود. عکاسی در بخش اقتصاد مشکل است. این که عکاسانی که حرفه ای نیستند بتوانند برای ثبت عکس های اقتصادی اجازه بگیرند، اتفاق کمی نیست.
کدام بخش ضعیف بود؟
به نظرم بخش بین الملل ضعیف بود. طبیعی هم هست چون بچه های عکاس این امکان را ندارند که بتوانند سفر انجام بدهند. این اتفاق می تواند مربوط به محدودیت های اقتصادی یا محدودیت های دیگر باشد. ضمن این که این سئوال پیش می آید که از اتفاقات بین المللی عکس بگیرند، بعد با عکس ها چه بکنند؟
این ضعف مربوط به عکاس ها است، یا جشنواره؟
ضعف مربوط به عکاس ها است. وقتی از مفهومی به نام عکس حرف می زنیم که توسط عکاس ها به ثبت رسیده، قاعدتا جشنواره نمی تواند کاری انجام بدهد. این عکاس ها هستند که باید بهتر ببینند و بیشتر کار کنند تا قوی تر شوند.
اتفاقا می خواستم بپرسم عکاس ها برای رفع این ضعف ها باید چه بکنند؟
باید بیشتر عکس ببینند و بیشتر کار کنند. امیدوارم مطبوعات قوی تر شود، به عکس ها بیشتر بها داده شود و حقوق عکاس ها را رعایت کنند.
فکر می کنید برگزاری جشنواره های عکس در پیشرفت عکاسی موثر است؟
جشنواره ها صد در صد تاثیرگذار است. به هر حال وقتی عکاس ها تصمیم می گیرند در جشنواره ای شرکت کنند، شروع به عکاسی می کنند. برای شرکت در جشنواره، عکس ها را دوباره، سه باره و چند باره ارزیابی می کنند و بیشتر به نقاط ضعف عکس ها پی می برند. از انتشار فراخوان تا اعلام نتایج جشنواره، روندی طی می شود که در پیشرفت عکاسی موثر است.
به اعتقاد شما جشنواره عکس خبری دوربین.نت هم جزو جشنواره های تاثیرگذار در روند عکاسی است؟
این که این همه آدم دور هم جمع شوند و چند هزار ساعت وقت و انرژی بگذارند، صد در صد در روند عکاسی تاثیرگذار است. مطمئنم این جشنواره جایگاه خودش را پیدا می کند.