قربانیان جنگ می توانند سفیران صلح باشند
معتقد است که عکاسی مستند اجتماعی، یک نوع بده بستان است. او با عکس های جنگ برای تداوم صلح کار می کند و این کار را به صورت هدفمند آغاز کرده است.
«مهدی منعم» با این شعار که «قربانیان جنگ می توانند سفیران صلح باشند»، عکس هایش را منتشر می کند. نشست صمیمی هشتمین جشنواره عکس خبری دوربین نت در تاریخ 12 آبان، «قربانیان جنگ» نام داشت و در آن منعم، تجربیاتش را از عکاس از قربانیان جنگ بیان کرد.
منعم، سخنانش را چنین آغاز کرد:«جنگ با پایان آن تمام نمی شود و برای ساکنان مراکز مرزی، همچنان ادامه دارد. عده ای هستند که همین حالا از ابزاری که از جنگ باقی مانده، دچار جراحت، یا قطع عضو می شوند. در دو هفته گذشته چندین نفر در مریوان با انفجار مین مجروح شدند که بین آن ها از دختر بچه 5 ساله تا 14 ساله وجود داشت.»
وی به این موضوع اشاره کرد که عکاسان برای عکاسی از جنگ دچار محدودیت هایی هستند و معمولا در همه جنگ های دنیا، سانسورهایی توسط دولت ها اعمال می شود که به همین دلیل بسیاری از اتفاقات جنگ پنهان می ماند. در همین زمینه مثالی را بیان کرد:«وقتی سردشت در سال 66 بمباران شیمیایی شد، بیش از پنج هزار نفر قربانی شدند. در همه آرشیوهای عکس 10 قطعه عکس از این بمباران پیدا نمی کنید. مشابه همین اتفاق در حلبچه هم رخ داد، اما آرشیو عکس خوبی از آن وجود دارد.»
او ضمن اشاره به این نکته که ما عکاس ها در دوره ای نسبت به تاریخ مملکتمان بی توجه بودیم، عنوان کرد که جشنواره های بی رنگی در روستاهای ما وجود دارد که از هر کدام می توان یک کتاب چاپ کرد.
منعم گفت:«در جنگ در دوره ای کوتاه می توانستم به مناطق عملیاتی بروم. بنابراین از نقاط ضعف و قوت جنگ باخبرم. به همین هم دلیل احساس کردم بخشی از این تاریخ دیده نشد. سعی کردم این تاریخ را عکاسی کنم و در انعکاس آن به هیچ نهادی وابسته نباشم.»
او 12 سال برای عکاسی از قربانیان جنگ، زمان گذاشته و سعی کرده به عنوان عکاس طوری رفتار کند که قربانیان جنگ حس نکنند از دست یا پای قطع شده آن ها، استفاده ابزاری می شود. وی در این باره هم توضیح داد:«سعی کردم به عنوان یک انسان به آن ها نگاه کنم، نه به عنوان یک عکاس. برای این که این اتفاق رخ بدهد باید از عکاسی انسانی برای خودم تعریفی ارائه می کردم. سعی کردم غلو یا مظلوم نمایی نکنم، بلکه با عکس ها این آدم ها را به عنوان یک انسان نشان بدهم. سعی کردم به آن ها با قلبم نگاه کنم، نه با مغزم. سعی کردم مثل خودشان لباس بپوشم و وقتی وارد حریم زندگی شان می شوم، خودم را جزئی از خانواده آن ها بدانم.»
وی ضمن اشاره به این موضوع که «می خواهم در عکس هایم زندگی را نشان بدهم» گفت:«در طول جنگ، تابوت های زیادی دیدم که پدرها با پشت خمیده به گورستان بردند. به اندازه خودم تلاش می کنم تا پدران کمتری، تابوت فرزندانشان را به گورستان ببرند.»
منعم به عکاسان حاضر در نشست توصیه کرد در عکاسی مستند اجتماعی حتما از قلم و کاغذ برای ثبت اطلاعات افراد بهره بگیرند و از این اطلاعات برای نوشتن زیرنویس عکس استفاده کنند.
در این نشست صمیمی، عکس های منعم از قربانیان جنگ در سه بخش «بمباران مناطق مسکونی»، «مین» و «شیمیایی» به نمایش درآمد.