مردم را با عکس خبری، رفیق کنید
نخستین روز جشنواره عکس خبری دوربین.نت با برگزاری کارگاه «عکس به مثابه هنر، عکس به مثابه سند» در مرکز هنرپژوهی نقش جهان همراه بود.
وحید سالمی، در مقدمه این کارگاه گفت:«امروز می خواهیم از موضوعی صحبت کنیم که از ابتدای عکاسی درباره آن صحبت شده. خیلی واضح است که عنوان جلسه، عکس را در دو مورد خاص بررسی می کند؛ اول در مورد این که عکس آیا فقط سند است، یا این که هنر است، مثل هنرهای تجسمی، نقاشی یا گرافیک.»
وی به این نکته اشاره کرد که عکاسی در حدود سال 1822 به وجود آمد و حتی درباره مخترعین عکاسی هم چندان اتفاق نظر وجود ندارد. عده ای «نیپس» را مخترع عکاسی می دانند و عده ای دیگر «داگر» را. اما آنچه ما می دانیم این است که عکاسی در ابتدای پیداش فقط نگاهی محض به سندنگاری داشت و فقط می خواست نور را ثبت کند.
به گفته سالمی، سال های قبل از اختراع عکاسی، این جریان ثبت نور وجود داشت و تلاش هایی هم درباره آن صورت گرفته بود، اما در نهایت یکی- دو نفر توانستند این اختراع را به ثبت برسانند.
پس از پیدایش عکاسی و ثبت نور، آهسته آهسته هنرهای دیگر پای خود را به عکاسی باز کرد. اولین و مهم ترین هنر که بلافاصه این کار را انجام داد، نقاشی بود. عمدتا اغلب عکاس های آن زمان نقاش بودند و این فرمت، ناخودآگاه همه را بر آن داشت که عکاسی را با نگاه به نقاشی انجام دهند.
بنابراین رفته رفته نقاشی جای خود را در عکس ها باز کرد. چند سال بعد هم که ابزار عکاسی دچار پیشرفت شد، عکاسان به سطح جامعه وارد شدند و عکس های اجتماعی را به ثبت رساندند. آن زمان عکاسی یک هنر محض بود و هیچ حرفی از سندنگاری وجود نداشت.
اولین عکاسی که عکاسی مستند انجام داد، «جیکوب ریس» بود که تصاویری از بی پناهان نیویورک را به ثبت رساند. «لوییس هاین» هم یکی از نخستین عکاسان مستند بود که از کودکان عکاسی می کرد.
سالمی، در ادامه صحبت هایش این موضوع را مطرح ساخت که:«چند ده سال بعد از اختراع عکاسی، بخشی از عکاسی به عنوان عکاسی جنگ به وجود آمد و از اولین عکاس های این بخش می توان به راجر فنتون اشاره کرد. او تقریبا اولین عکاس خبری است.»
وی ادامه داد:«وقتی از عکاسی خبری یا عکاسی مستند حرف می زنیم، نمی توانیم از یوجین اسمیت، یا از برستون که پدر عکاسی خبری نوین است، صحبت نکنیم.»
به گفته سالمی، ورود دوربین های لایکا به عکاسان اجازه داد تا خیلی راحت تر به ثبت عکس بپردازند و آن ها به مرور سند و هنر را در عکس ها با یکدیگر تلفیق کردند.
سالمی در این بخش از سخنانش ضمن اشاره به جمله ای از «نادار» که «هیچ وقت اجازه نمی دهم لنز دوربینم هر چیزی را که می بیند، بی رحمانه انتقال دهد، گفت:« افرادی ماننند او فقط نمی خواستند ثبت کننده باشند، بلکه هدفشان این بود که تعریفی از موضوعی که عکاسی می کنند به دنیا ارائه بدهند. دوروتی لانگ هم گفته با چشممان نمی بینیم، با مغزمان می بینیم. این همان مطلبی است که همیشه بر آن تاکید داریم. چیزی که در عکس ها تفاوت به وجود می آورد، استفاده ای است که از مغز می شود. مغزمان را تربیت بکنیم تا اطلاعات موضوع را جمع بندی و به عکس تبدیل کند.»
وی صحبت هایش را این طور ادامه داد:«وقتی می گوییم عکس به مثابه سند و عکس به مثابه هنر درباره افرادی مانند سالگادو صحبت می کنیم. چیزی که درباره آن صحبت می کنیم، جمع آوری اطلاعات مفید است. کسی که می خواهد عکسی ماندگار داشته باشد، باید اطلاعات بسیاری کسب کند. زیبایی شناسی، نخستین فاکتور اصلی عکاسی است و بلافاصله بعد از آن کسب اطلاعات مطرح می شود. افرادی مانند سالگادو عکاسی را از یک مستند صرف، به عکس هایی خارق العاده تبدیل می کنند. در اینگونه عکس ها است که مستند با هنر پیوند می خورد.»
او تاکید کرد که آنچه مطلوب نظر است و باید رخ بدهد، نزدیک تر شدن هنر به عکس است.
این عکاس آسوشیتدپرس از «مارگارت بورک وایت» به عنوان یک عکاس خبری نام برد که عکاس ها باید عکس هایش را ببینند.
وی انتقادی را هم نسبت به افرادی که عکاسی می کنند، مطرح ساخت:«یکی از مشکلاتی که با عکاسان داریم این است که از هر موضوعی که دم دستمان است عکس می گیریم و این عکس ها هیچ انسجامی ندارد. یکی از توصیه هایم این است که به عکس هایتان انسجام فکری بدهید، در تهیه عکس هم منسجم باشید و بدانید چه هدفی دارید. از تجربه کردن هم نترسید.»
سالمی، خطاب به برگزارکنندگان جشنواره عکس خبری دوربین.نت توصیه ای را مطرح ساخت:«توصیه ام به مسئولان جشنواره این است که عکس های راه یافته به نمایشگاه را در گذرگاه ها هم به نمایش بگذارند چون مردم ما کتاب نمی خوانند و عکس نمی بینند. این عکس ها را نمایش دهید و مردم را با عکس خبری و مستند، رفیق کنید. اگر مردم، خودشان را در عکس ببینند، با عکاس ها راحت تر برخورد می کنند و با عکاسی دوست می شوند. این اتفاق برای آینده عکاسان بهتر است.»
+ گزارش تصویری نشست
+ صدای کارگاه نشست